Görsel zeka; hayatın birçok alanında etkili olan, akademik ve profesyonel yaşamdaki yeri azımsanmayacak derecede önemli bir zeka çeşididir. Bireylerin zeka türleri içerisinde gösterdikleri performansları çok boyutlu ele alınarak incelenmesi gereken bir konudur ve her kişinin özelinde ayrı olarak ele alınmalıdır. Görsel zekası desteklenmek istenen çocuklar için basit ve eğlenceli aktiviteler hazırlanabilir ve becerilerinin geliştirilmesine yardımcı olunabilir. Bu bağlamda çocukların ilk öğretmenleri olan ebeveynler çok küçük yaştaki çocukları için dahi görsel – uzamsal yeteneklerinin temellerini desteklemek ve çocuklarına yardımcı olmak adına onlarla birlikte pek çok alıştırma yapabilirler. Hatta 4 aylık kadar küçük bebeklerin bile zihinsel aktivitelerinin desteklenerek geliştirilebildiğini ortaya koyan çalışmalar mevcuttur. Erken çocukluk döneminde edinilen becerilerin zaman içerisinde ustalaşması ve kalıcılık kazanması çocuğun edindiği beceriyi hayat boyu etkin şekilde kullanmasına daha fazla fırsat tanır.
Görsel Zeka Nedir?
Görsel-Uzamsal zeka olarak bilinen zeka türü bireyin doğduğu andan itibaren görmeye başlamasıyla birlikte gelişmeye de başlayan ve zihinde canlandırabilme yeteneğini de kapsayan bir zeka türü olarak bilinir. İlk kez 1983 yılında Amerikan psikolog Howard Gardner’ın tek zeka türüne karşı çıkarak ortaya attığı Çoklu Zeka Kuramı ile bilim dünyasına sunulmuştur. Bir devrim niteliğindeki bu çalışma yedi adet zeka tipi içerir. Bunlar;
- sözel-dilsel zeka
- mantıksal-matematiksel zeka
- bedensel-kinestetik zeka
- görsel-uzamsal zeka
- müziksel-ritmik zeka
- kişilerarası sosyal zeka
- içsel zeka
Çalışmanın ilerlemesi ile bu zeka türleri arasına doğacı zeka da eklenmiştir. Halen daha bu alanda sürdürülen çalışmalar devam etmektedir ve zeka türleri araştırılmaktadır. Her bir birey bu zeka türlerinin tümüne sahiptir fakat bu bağlamda her bireyin güçlü veya daha zayıf olduğu noktalar bulunur. Görsel zeka; nesnelerin konumları, şekilleri, birbirleri ile uzamsal ilişkilerini içeren ve fotografik hafıza denilen görüntüleri ayrıntılarıyla kolayca hatırlayabilme yeteneğini de barındıran bir zeka çeşididir. Her çocuğun kendine has bir zekası vardır ve buna paralel olarak gelişen veya gelişme potansiyeli taşıyan yetenekleri söz konusudur. Bu noktada ebeveynlerin çocuklarını gözlemlemeleri ve onları yetenekleri doğrultusunda yönlendirmeleri çok kıymetlidir. Her çocuğun zekasının sosyal ilgi, ebeveyn ve yakın çevresinden gördüğü destek ve sevgi ile kendine has bir şekilde gelişme gösterdiği unutulmamalıdır. Çocuğun baskın olan veya potansiyel taşıdığı fark edilen her bir yeteneği desteklenmelidir. Görsel uzamsal zekaya sahip çocukların çevrelerinin çok farkında ve dikkatli olduğu, iyi bir yön duygusuna sahip oldukları, zihinlerinde görsel resimler oluşturarak bilgileri kolayca hatırladıkları, görsel bulmacaları çözmede başarılı bireyler oldukları ve çizim becerilerinin olduğu, nesnelerin aralarındaki mesafeleri çok iyi muhakeme ettikleri bilinmektedir. Konuya görsel-uzamsal zeka özelinde bakıldığında çocuğun bu alanda zayıf olması onu geliştiremeyeceği anlamı taşımaz. Görsel-uzamsal zeka çocukta baskın zeka türü olmasa da geliştirilebilir özelliğe sahiptir.
Görsel zeka nasıl geliştirilir?
Ebeveynlerin çocukları ile olan iletişimleri, doğrudan çocukların eğitimlerini etkiler. Gün içerisinde çocuklar ile uzamsal kelimeler kullanılarak konuşulması görsel zeka eğitimine katkı sağlar. Ebeveynlerin konuşmalar esnasında kare, daire üçgen gibi şekil isimlerini, büyük, küçük, uzun, kısa gibi sıfatları, nesnelerin veya insanların konumlarını betimlerken içeride, dışarıda, altında, çaprazında gibi terimleri kullanmaları fayda sağlar. Çocukla bu kelimelerle konuşma yaptıktan sonra öğrendiği terimleri tekrar etmesini ve anlamlarını söylemesini istemeniz becerisini pekiştirmesini sağlayacaktır. Konuşmalar esnasında nesnelerin hareketlerini betimlemek için el, kol hareketleri kullanmanın görsel zekaya katkısı olduğuna dair araştırmalar yapılmıştır. Jest, mimik, el ve kol hareketleri gibi görsel uyaranların güçlü bir iletişim aracı olduğu bilinmektedir. Çocuğunuza fiziksel olarak o an mevcut olmayan bir nesneyi zihinsel olarak anlatmasını sağlamanız da etkili bir yöntemdir. Legolar ile oynamak ve puzzle yapmak görsel zekanın gelişmesine katkı sağlayan eğlenceli aktivitelerdir. Legolar ile yaptığınız bir nesneyi çocuğunuzun kopyalamasını isteyerek de görsel zekasını geliştirebilirsiniz. Bu tür oyunlar evde bulunan tuvalet kağıdı ruloları veya yiyecek kutuları ile de oynanabilen basit fakat oldukça etkili oyunlardır. Çocuğunuz ile birlikte fotoğraf çekerek uzamsal ve mekansal yeteneklerinin gelişmesine katkı sağlayabilirsiniz. Birlikte yakındaki ve uzaktaki nesneleri farklı açılardan çekmeniz etkili olacaktır. Kağıttan uçak ve gemi yapmak gibi kağıt katlama alıştırmaları ve tetris benzeri oyunlar da eğlenceli ve geliştiricidir. Çocuğunuz ile birlikte harita okumaları yapmanız görsel zekasını ve hayal dünyasını körükleyecek bir diğer aktivitedir. Bütün bunların yanı sıra mekansal olarak betimlemeler içeren resimli kitapları okumak görsel zekaya olduğu kadar sözel ve dilsel zekaya da katkı sağlayan bir yöntemdir.
Çocuğunuzla birlikte eğlenceli aktiviteleri çocuklar için tasarlanmış mekanlara sahip Dumadum’un eğlenceli oyun alanlarında gerçekleştirerek keyifli vakit geçirebilirsiniz.